Hacamat Deri Anotomosi: Deri epidermis, dermis ve deri altı dokusu-pannikulus olmak üzere 3 ben tabakadan oluşmakta olduğunu bir önceki bölümde detaylı olarak izah
ettik. Deri ve derinin bu 3 tabakasının kalınlığı vücudumuzda anatomik bölgelere göre değişmektedir. Örneğinepidermisin en ince olduğu alan 0.1 mm ile göz kapaklarımızdır. En kalın olduğu yerler 1.5 mm ile el içi ve ayak tabanıdır. Dermisin en kalın olduğu yer sırt derisidir. Hacamat uygulamasının en çok sırt bölgesinden yapıldığı düşünülürse epidermal kesiler ile sırt bölgesinde kalın olan dermis tabakası negatif basınç altında tutulmaktadır.
Bu nedenler daha sonraki bölümlerde tanımlayacağımız başlangıç ve tarama hacamatları genellikle sırt bölgesinden yapılmaktadır. Epidermis, hacamat sırasında insizyonların yapıldığı tabakadır. Vücudun farklı bölgelerinde farklı kalınlıklar göstermesi nedeniyle hacamat için standart bir kesi derinliğinden söz edilemez. Bu nedenle vücut bölgelerine göre epidermal kalınlıkları bilmek önemlidir.
Epidermis derinin en dış tabakasıdır ve çoğunlukla keratinosit olarak
isimlendirdiğimiz hücrelerden oluşmaktadır. Damarsal yapılar içermez.
Vücut bölgesine göre değişmekle birlikte kalınlığı 05-100 mikro arasında
değişmektedir(el ve yakta 600 mikron) . Ayrıca epidermisin su içeriği
kalınlığını değiştiren bir faktördür. Epidermiste keratinositler dışında
Melanosit, Langerhans ve Merkel hücreleride bulunmaktadır.
Keratinositler derinin 5 ini oluşturmaktadır ve hücre içerisinde protein
yapısında keratin isimli proteini yapmaktadır. En alt yani dermis ile komşu katmanda keratinositler bölünerek üst katmanlara atılmaktadır. Alt katmanlarda canlı keratinositler en üst katmanlarda ölmekte ve deriden dökülerek atılmaktadır. Bu sürece keratinizasyon döngüsü – turnover denilmektedir. Normal bir insanda bu süreç 28 gündür. Turnover süreci hacamatta yapılan epidermal kesilerin standart yapılıp yapılmadığının
anlaşılması açısından önemlidir. Çünkü sağlıklı bir ciltte hacamat uygulaması sonrası en fazla 28 günde ciltte tam bir iyileşme olmalı ve insizyon izi kalmamalıdır. Hacamat Deri Anotomosi:
Dermis, epidermal tabakanın altında, cildin ikinci tabakasıdır. Dermis vücut bölgesine göre değişmekle birlikte 2-4 mm kalınlığındadır. Dermiste hücre arası destek dokusu ve fibroblast hücreleri ile bunların ~rasında sinir,
damar, lenfatik yapılar, ter ve yağ bezleri, tırnak ve kıl folllikülleri yer almaktadır. Epidermis ile karşılaştırıldığında, çok daha az sayıda hücre ve çok daha fazla lif bulunmaktadır.
Dermiste ana hücreler fibroblastlardır ve dermisin hücre dışı destek matriks dokusunu yapmaktadır. Bu matriks yapısı kolajen, elastin ve retiküler fiberlerden oluşmaktadır. Dermis ayrıca başka hücrelerede konaklık etmektedir. Vücut savunma sisteminin parçası olan makrofajlar mast hücreleri gibi. Hacamat Deri Anotomosi:
Dermiste duyu sinirleri olan reseptörlerde bulunmaktadır. Merkel ve Meissner cisimcikleri(dokunma duyusu, daha
çok el içi ve ayak tabanında yer almaktadır), Pacinian cisimcikleri (basınç duyusu, vücut ağırığını taşına anatomik alanlar ve genital bölgede daha yoğun olarak bulunmaktadır) ve Ruffini cisimcikleri (mekanik duyu) gibi
Dermiste kollajen derinin gerginliğini sağlamaktadır.
Dokunma ve basınç duyusunun çok olduğu bölgelerde hacamat yapmaktan kaçınmak
gerekmektedir. Hacamat Deri Anotomosi:
Elastin deriye elstikiyetini vermektedir. Bu ikisi dermisin fibriller destek dokusudur. Fibriller dışında proteoglikanlar, glikoperoteinler, glikozaminoglikanlar, su ve hyaluronik asit diğer destek yapılarıdır.
Bulardan ön plana çıkanı glikozaminoglikanlardır. Bunlar proteinlerin proteoglikanlara bağlanmış formlarıdır. Proteinler kondrotin sülfat, dermatan sülfat, keratin sülfat, heparan sülfat ve heparindir.
En önemli proteoglikan ise versican(deri gerginliğini sağlamaktadır) ve perlecan(epidermis ve dermis arasındaki bazal tabakada yer almaktadır) Glikoproteinler laminis, matrilin, fibronektin, tenascin gibidir. Bunlar
hücrelerin birbirlerine tutunmasını, hücrelerin yer değiştirmesini, hücreler
arası ilişkiyi düzenlemektedir.
Dermiste damarlar üst ve altta iki ağ tabakası oluşturmaktadır. Dermiste düz kaslarda bulunmaktadır. Bunlar “arrector pilli kası”, dış genital organlarda ve meme başına yakın bulunan kaslardır. Dermiste çizgili kasar boyundaki platysma kası, yüzde mi mik kaslarıdır. Dermis fiziksel ve fonksiyonelolarak iki katmandan oluşmaktadır.
- 1. Papiller tabaka; epidermisten sınırları belirgin olan bu tabaka gevşek bağlı doku, sinir lifleri, kılcal, su ve büyük miktarda fibroblastlar içerir. Kolajen lifler daha ince bir ağ tabakası içermektedir.
2. Retiküler tabaka;dermisin alt kısmını oluşturmakta ve hypodermise geçiş alanıdır. Daha yoğun ve kalın bir lif ağına sahiptir ve daha az sinir lifleri ve kılcal içerir. Bu alt katmanda kollajen liflerLkalın demetler halinde
toplanır ve çoğunlukla cilt yüzeyine paralel hizalanmıştır. Hacamat Deri Anotomosi:
Deri altı doku–hypodermis Dernin en alt tabakasıdır. Liposit ismini verdiğimiz hücrelerden oluşmaktadır. Lipositler küçük bölmeler yapmakta bunlara panniculus denilmektedir. Endokrin görevleri androjenleri
östrojene çevirmektedir. Leptin yaparlar bunlarda beyinde tokluk hissini sağlamaktadır. Hacamat uygulamasında agresif – tekrarlayan kupalamalar liposit parçalanmalarına neden olabilmektedir. Bu nedenle agresif kupalamadan ve uzun süreli negatif basınç uygulamalarından kaçınmak gerekir.
TAIBAH TEORİSİ
2013 yılında yayınlanan “Medical and Scientific Bases of Wet Cupping Therapy (AI-hijamah): in Ught of Modern Medicine and Prophetic Medicine Ei Sayed SM “. Mahmoud HS and Nabo MMH” başlıklı makale ilk kez hacamatın bilimsel etkilerini açıklamış ve Taibah teorisini tartışmaya açmıştır. Bu teori, Taibah Üniversitesi’ nin adından esinlenerek isimlendirilmiştir.
ilk kez bu makalede hacamat, minör cerrahi bir işlem olarak ele alınmış olup, bilimsel bir temele oturtulmuştur. Hong ve arkadaşları tarafından geliştirilmiş başka bir teori hacamatın birçok hastalıktaki etkilerini
açıklamaya yetmemiştir.
Taibah teorisini temelinde negatif basınca maruz bırakılan dermis tabakasından ve kılcal damar endotelinden gerçekleşen süzücü etki yatmaktadır. Bu bir bakıma böbrek glomerüllerinde gerçekleşen filtrasyon ile benzerlik göstermektedir. Hacamat kupa basıncı glomerüler filtrasyon basıncından yüzlerce kat fazla bir basınçtır.
Taibah teorisi kapiller membran aracılı filtrasyonun mekanizmasını izah etmekte ve hacamat işlemi sonucunda kupa içindeki kan miktarının önemsiz olduğunu anlatmaktadır. Her ne kadar doku düzeyinde hücreler arası alandan da bir emilim gerçekleşmiş olsa da lokal olan bu etki vücuttan toksik maddelerin uzaklaştırılması anlamı taşımamaktadır. Hacamat Deri Anotomosi:
Taibah teorisi, doku perfüzyonun artmasını venöz dönüşteki artma ile açıklamaktadır. Tıbbi hacamat pratiğinde de tecrübe ettiğimiz üzere periferik ödem görülen alanlarda uygulanan hacamat seansları sonrası ödemli bölgede ciddi bir iyileşme olduğu görülmektedir.
Hacamat, CPC yöntemi ile uygulanan bir ıslak kupa terapisi yöntemidir. CPC yönteminde ilk basamakta ci lt üzerinde yapılan kupalama sonucunda kupa sahasındaki cilt altı dokuda intertisyal sıvı birikimi arttırılmakta
sonrasında uygulanan insizyonların vakumlanması ile de bu sıvı kupa içerisine çekilmektedir.
Hacamat bu nedenle PC yöntemi ile uygulanan ıslak kupa terapisine göre daha etkili bir işlemdir.
Cilt üzerine uygulanan negatif basıncın miktarı uygulama yöntemine göre farklılık göstermektedir. Uygulamada
kullanılacak materyal ve metod filtrasyonuri kalitesini de etkilemetedir. Bu konu Taibah teorisi temelinde “kupa seçimi” bölümünde izah edilecektir.
KAYNAK: DR. MEHMET SARI ESER – HACAMAT BİLİMİ-
