KRONİK HALSİZLİK – (Sürekli Yorgunluk Neden Olur? Nasıl Önlenir?)
Halsizlik nedir?
Kronik Yorgunluk: Çok zaman yorgunluk uykusuzluk her mevsim değişiklikleri Pony halsizlikten söz etti bu çok masum bir durum değil komik halsizliğin Birçok nedeni var:
- Aşırı yorgunluk
- Hareketsizlik
- Uykusuzluk
- Obezite
- Zayıflama diyetleri
- Kronik stres ve depresyon
- Antidepresan ilaç kullanımı
- Alkol
- Kolesterol düşürücü statin ilaçlar
- Sağlıksız beslenme
- Vitamin yetersizlikleri
- Anemi (kansızlık)
- Tiroid hastalıkları
- Bağışıklık sistemi hastalıkları
- İnsülin direnci ve şeker hastalığı
- Kronik enfeksiyonlar
- Kalp yetmezliği
- Karaciğer hastalıkları
- Böbrek hastalıkları
- Akciğer hastalıkları (KOAH)
- Kanser
Çok basit önlemlerle halledilebilecek bir şey olabildiği gibi bazı zamanlarda da çok tehlikeli hastalıkların bir göstergesi olabilir Bugün sizlerle en sık gördüğümüz halsizlik nedenlerinin üzerinden geçeceğiz. Kronik Yorgunluk
1- Yetersiz Uyku:
Yakın zamanda uyku ile ilgili çektiğimiz videoda detaylı bir şekilde anlattığımız gibi uyku sağlığımızın çok önemli bir parçası. Uyku sadece bedenimizi ve beynimizi dinlendirdiğimiz bir süreç değil, aynı zamanda hafızanın oluşturulduğu, beynin tamir sürecine girdiği çok önemli bir biyokimyasal süreç. Yetersiz ve kalitesiz bir uyku genel sağlığımızı düzeyimizi doğrudan etkileyen bir faktör.
2- Anemi(Kansızlık)
Annemi hücrelerimize oksijen taşıyan alyuvarların yetersizliğini ifade eder. Hücrelerimiz yeteri kadar oksijen almadığı zaman metabolizmaları bozulur, enerji üretme kabiliyetleri azalır ve halsizliğe neden olur. Günümüzde sık görülen Anemi nedeni demir eksikliği ve B12 vitamin eksikliğine bağlı kansızlıktır. Neyse ki bunlar çok çabuk tedavi edilebilen durumlardır.
3- İnsülin Direnci ve Şeker Hastalığı
Metabolizma dediğimiz zaman bedenimizin ve organlarımızın bir bütün olarak çalışmasını ifade ederiz. Bedenimiz trilyonlarca hücreden oluşur. Bu hücrelerin de en önemli yakıtı glikozdur. Glikozun hücreler tarafından enerji olarak kullanılabilmesi için insülin hormonuna ihtiyaç vardır. İnsülin direnci ve şeker hastalığında hücrelerimizin insüline olan hassasiyeti azalmıştır. İnsülin de görevini yeterince yapamadığından hücrelerimizin glikozu alma kullanma yeteneği bozulur. Bu durumu bir örnekle açıklamaya çalışalım. Bir araba düşünün, bu arabaya benzin koyuyorsunuz, motoru sağlam, benzin kaliteli ancak benzini motora götüren borularda birtakım tıkanıklıklar var. Dolayısıyla benzin yeterli ve verimli bir şekilde motor ulaşamadığından o motor yeterince güç üretemez ve o araba gidemez. Işte hücrelerimizin glikozu yeterince kullanamaması da metabolizmasının yavaşlamasına enerjilerin azalmasına neden olur.
4- Kronik Stres ve Depresyon
Psikolojik durumumuz, genel sağlığımız ve metabolizmamız ile yakın ilişkilidir. Modern hayat hepimiz için çok stresli. Günlük koşuşturma, trafik, iş sorunları, ekonomik kaygılar, aile içinde sorunlar hepimizi daha stresli hale getirmektedir. Kronik stres ve depresyon durumunda böbrek üstü bezlerimizden bir stres hormonu olan kortizol salgılanır. Kortizol hormonunun kanda sürekli olarak yüksek düzeyde bulunması da metabolizmamızı altüst eder. Kötü psikolojinin verdiği isteksizlik de bu durumun üzerine eklendiğinde halsizlik kaçınılmaz olur.
5- Hareketsizlik
İnsanoğlu hareket halinde olmak üzere tasarlanmıştır. Yapılan bilimsel çalışmalar son yüzyıl içinde hareket düzeyimizin %60 oranında azaldığını göstermektedir. Bir diğer araştırma ise hareketsiz bir yaşam tarzının günde 1 paket sigara içmekle eşdeğer olduğunu ve kalp damar hastalıkları, kanserler için çok önemli bir risk oluşturduğunu ortaya koymuştur. Düzenli hareket metabolizmamızı canlı tutan en önemli faktördür ve bu doğrudan sağlığımızı etkiler. Eskilerin de dediği gibi “İşleyen demir ışıldar.” İlave etmek gerekirse “Yatan demir paslanır.” İşte hareketsiz bir yaşam tarzı metabolizmanın yavaşlamasına neden olur.
6- Tiroid Hastalıkları
Tiroid hormonları metabolizmamız açısından son derece önemli bir hormon grubudur. Bu hormonlar doğrudan enerji metabolizmamızı kontrol eder. Son yıllarda çok sık karşılaşmaya başladığımız bu durum tiroid hormonu yetersizliği yani Hipotiroididir. özellikle Haşimato hastalığı otoimmün bir hastalık olup tiroid bezine karşı antikor oluşması sonucu gelişir. Bu hastalığın da en önemli ve ilk belirtilerden bir tanesi halsizliktir. Tiroid hormonu yetersizliği metabolizmanın yavaşlamasına ve enerji düzeyinin azalmasına neden olur.
7- Obezite
Fazla kiloları 24 saat sırtımızda taşıdığımız gereksiz bir yük olarak düşünün. İnsan markete gidip 5-6 kilo tutan 2 torba alışverişi 5-10 dakika taşıdığı zaman bile kolları kopuyor. Bir de bu yükü 24 saat taşıdığımızı düşünün. Tek başına bu bile insanı yorar ve halsizleştirir Ancak obezitenin bunun dışında çok önemli bir takım etkileri var. Obezitenin en önemli etkilerinden bir tanesi uyku kalitesinin bozulmasıdır. Daha önce uykunun halsizlik ile olan ilişkisini anlatmıştık, bunun ötesinde obezite aynı zamanda insülin direnci ve şeker hastalığına da neden olur. Bunun da etkilerinden bahsetmiştik. Bir başka önemli faktör ise obezitenin yarattığı bu halsizlik hareket düzeyini iyice azaltır, insanı bir fasit daireye sokar ve iş daha vahim hale gelir. Dolayısıyla bu fasit dairenin bir an önce kırılması gerekiyor.Kronik Yorgunluk
8- Zayıflama Diyetleri
Zayıflama diyetlerinin temel ortak özelliği kalori kısıtlamasıdır. Harcadığımızdan daha az kalori aldığımız takdirde kilo verebileceğimiz düşünülür. Bu mantıken doğru gibi gelebilir ancak yanlıştır. Zayıflama diyeti uygulamasının yalnızca %9 oranında başarılı olabildiğini ve bu arada da önemli zararları olduğunu biliyoruz. Zayıflama diyetleri bir kronik açlık hali yaratır ve metabolizmamız buna kendini yavaşlatmak suretiyle cevap verir. Metabolizmanın yavaşlaması da enerji düzeyinin azalmasına ve halsizliğe neden olur. Zayıflama diyetleri aynı zamanda çok kez yetersiz ve dengesiz beslenmeye neden olarak halsizlik durumunu daha da kötüleştirir.Kronik Yorgunluk
9- Vitamin ve Mineral Yetersizlikleri
Sağlıklı beslenen kişilerde vitamin ve mineral eksiklikleri pek fazla görülmez. Ancak bazı özel durumlarda yetersizlik oluşabilir:
- Sigara kullanımı
- Alkol kullanımı
- Hastalık ve ameliyat sonrası beslenme bozuklukları
- Zayıflama diyeti yapılması
- Et ve karbonhidrat ağırlıklı beslenen kişilerde
- Meyve, sebze salatalardan yetersiz beslenenlerde
- Vegan beslenen kişilerde vitamin ve mineral yetersizlikleri görülebilir.
En sık görülen vitamin ve mineral yetersizlikleri:
- C vitamini
- B kompleks vitaminleri (B12)
- D vitamini
- E vitamini
- Kalsiyum
- Magnezyum
- Çinko
- Demir
10- Kronik Enfeksiyonlar
Kronikleşmiş yani müzminleşmiş enfeksiyonlar çok zaman kendilerini klasik hastalık belirtisi ile göstermezler. Özellikle kronik bronşit, sinüzit ve kadınlarda sistit çok zaman sinsi bir şekilde seyredebiliyor. Kronik enfeksiyonlar enflamasyona neden olarak metabolizmamızı ciddi şekilde bozabiliyor ve bu kronik enflamasyon hali de halsizliğe neden olabiliyor.
Bir de halsizliği neden olabilen çok daha vahim durumlar var:
- Böbrek hastalıkları
- Karaciğer hastalıkları
- Koroner arter hastalığı
- Kalp yetmezliği ve birçok kanser ilk belirti olarak kendilerini halsizlikle gösterebiliyorlar.
Halsizlik hafife alınacak bir konu değil. Özellikle başta söylediğimiz gibi 5-10 günü geçen halsizliklerde ve giderek ağırlaşan halsizlik durumlarında altta yatan önemli bir durum olabilir. Bu durumda yapılacak en iyi şey bir sağlık kontrolünden geçmektir. Kronik Yorgunluk
Sağlık kontrolünde:
- Anemi yani kansızlığın olup olmadığ
- Tiroid hormonlarının yeterli olup olmadığı
- İnsülin direnci ve şeker hastalığının olup olmadığı
- Vitamin yetersizlikleri
- Karaciğer böbrek ve kalp fonksiyonları araştırılmalıdır ve gerektiği takdirde tetkikler derinleştirilmelidir.
Umarım sağlık kontrolünden önemli bir şey çıkmaz. Bu durumda yapılacak şey yaşam tarzımızda olumlu yönde bir takım değişiklikler yaparak bu halsizlik durumunun üstesinden gelmektir. Günde 7-8 saat uyku, hareket, meyve, sebze, salatalardan zengin beslenmek, sağlıklı bir bağırsak florası için lifli gıdalardan zengin beslenmek ve kilo kontrolü halsizliğin önüne geçmek için gerekli önlemlerdir. Sağlıklı günlerde görüşmek üzere. Kronik Yorgunluk
