Sedef Hastalığı

Sedef Hastalığı Nedir ?

Sedef Hastalığı  dermatolojinin oldukça sık rastlanan hastalıklarından birisidir, ülkemizde görülme sıklığı Avrupa ülkelerine benzemesi ile Dünya üzerinde bazı toplumlarda mesela Asya güney Asya Çin Afrika gibi bölgelerde daha az görülürken Avrupa’da özel bir Kuzey yazmadı daha sık görülen bir hastalıktır yüzde bir ile iki üçe kadar varan bir sıkala ile bizim ülkemizde de benzer sıklıkla görülmektedir.

Hatta çoğu zaman kaşıntını da eşlik edebildiği eritemli skuamlı dediğiniz kızarıklık ve kepek Kızarıklık ve kepek lezyonları ile seyreden bir hastalık grubudur. Kadın erkek seçimi yapmıyor her iki cinste de aynı şekilde benzer sıklıkta hastalandırabiliyor  nedenlerini bilmiyoruz biz bu hastalığın bilinen bir nedeni yoktur. 

Hangi yaşta görülür ?

Herhangi bir yaşta görülebilir yani çocuk doğduğu zaman daha yeni doğan döneminde Live çok enderdir bu ama rastlanabilir veya çok geç başlangıç yaşı da 65 70 yaşından sonra da yapabilir ama genellikle başlangıç yaşı 20’li yaşların sonuna doğru 27-29 yaş gibi o yaşlarda bir başlangıç yapıyor kadın hastalarda Bir de böyle menopoz döneminde belki hormonal etkilerinde rolü var böyle bir ikinci bir başlangıç sıklığını da görüyoruz ama bir kez başladıktan sonra İyilik ve ataklarla hayat boyu devam ettiği için yaş olarak gördüğümüz özellikle bir yaş grubundan söz etmeyiz Her Yaşta görülebilir ama başlama yaşı olarak konuşacak olursak 30 yaşına doğru başlaması en sık gördüğümüz sıklıktır.

Sedef hastalığı genetik geçişli bir hastalık mıdır?

Bir genetik Yapı var Sedef bugün bilimsel çalışmalar birçok gözlem bunu destekliyor Örneğin ailede anne ya da babasından birinde var ise bir 10 kata yakın artırıyor çocukta görme olasılığını eğer her ikisinde de varsa böyle 30-40 kat civarında bir artış görüyoruz hani yüzde bir iken görülme olasılığı 30 40 35 40 gibi olabiliyor her  İkisinde de varsa  Ama tabi bu Mutlaka böyle olacağı anlamını elbette  taşımıyor fakat olasılığının böyle arttığını söyleyebiliriz.

Onun dışında ikizler üzerinde bakılmış tek yumurta ikizlerine göre çift yumurta ikizlerinde görürülümü biraz daha az ama e tek yumurta ikizi iki kardeş de bir de görülme olasılığı daha fazla yine bazı doku tiplerinin bu hastalarda daha fazla olduğu görülmüştür bütün bu gözlemlere bakınca böyle bölgesel genetik bir yapının söz konusu olduğu fark ediliyor.

Sedef hastalığının ortaya çıkmasında stres ve tranvanın etkisi var mıdır?

Stres Hastalar tarafından çok güzel tarif ediliyor hem yapılan araştırmalarda da bizim kliniğimizde  yaptığımız bir araştırmada da bu gösterildi stresli bir koşulu takip ederek hastalıkta Alevlenme dönemleri yaşıyor hastalar Ama onun dışında en çok belki  hastaların daha sonra üzerinde duracağız Hani dikkat etsinler dediğimiz konulardan birisi travmalar travma şu derinin berelenmesi yaralanması Zaten onun için en fazla travma gören yerlerde mesela dirsekler diz kapakları gibi alanlarda lezyonlar çok oluyor  Bu hastalar hocam ameliyat oldum dikiş yerim iyileşirken orada Sedef oldu ya da böcek sokuyor arı sokuyor orada oluyor veya bir çizilme oluyor orada kaşıyorum sedef oluyor gibi söylemlerle karşılaşılıyor.

 Sedef hastalığının Belirtileri Nelerdir ?

Belirtileri Tabii Sedef hastalığı çok değişik olabiliyor ama en çok gördüğümüz belirtiler kırmızı renkte ama canlı kırmızı renkte üzerinde kolayca dökülen kepeklenmeleri olan belirtiler Bunların en temel en belirgin özelliği Keskin sınırlı olması baya ciddi bir belirgin sınırı var büyüklükleri ile ilgili bir şey söylemek mümkün değil yani toplu iğne başı büyüklüğünde de olabilir veya böyle el ayası büyüklüğünde olabilir vücudun her yeri sedef olabilir sedefin tutmayacağı bir deri alan yoktur en fazla tuttuğu yerler en severek yerleştiği yerler saçlı deriyi çok sever Biraz evvelde  bahsetmiştik dirsekleri çok sever diz kapaklarını kol ve bacakların dış yüzünü daha çok severler travma gören yerleri  bir de bel bölgesini kalçalara doğru belin alt kısmını sever ama her yere de yer değişebilir Yaygınlığı çok farklı olabilir yani bunlar birkaç tane de olabilir Bir tane de olabilir ama onlarca olup bütün vücut alanlarını çok geniş olarak ta kaplıyor olabilir.

Sedef Sadece Cildi mi tutar cildin dışında tuttuğu yerler de olabilir mi?

En çok da bir dermatoloji tarafından baktığımız için değeri bulgularından bahsettik derin tutar tırnakları etkiler saçta tabi kıl olarak etkilemez deri olarak etkiler Kıllarda Hani belirgin bir kayıp yapmaz saçı tuttuğu zaman Çok şiddetli olduğu zaman o alandaki saçlarda bir seyrekleşme görülürse de bu tedaviden sonra geriye döner zaten ama birde eklemleri tutar eklemleri tuttuğu zaman Gerçekten ciddi şekil bozukluklarına sebep olabilir sedefe ait özel bir romatizma  tipi vardır Sabah tuttukları bazı romatoid artrit benzer bulgular da yapabilir ama farklı bir romatizma tipidir Bu da Hayat kalitesini ciddi olarak bozan bir tutumdur.

Onun dışında son zamanlarda Sedef hastalığı artık sadece deriyi tutan bir hastalık olarak deri hastalığı olarak görülmüyor burada genel bir bozukluğun kilo almaya eğilimde artış obezite dediğiniz Aşırı kilo alma bel çevresinde artı mı olur bunlar da kan yağ düzeyleri bozuktur lipit kolesterol dediğiniz kan yağları yüksektir.

Sedef Hastalığı Kalp ve Damar Sistemini etkiliyor mu ?

Metabolik bozukluklar kardiyovasküler kalp-damar sistemi ile ilgili hastalık riskini artırıyor hastaların artık biz bu açıdan da tedavi edilmeleri Bu açıdan da kontrol altına almaları gerektiğini düşünüyoruz yani sadece derileri ile ilgilenmek yerine genel sağlık çünkü Eğer böyle bir Kalp-damar sistemi hastalığına eğilim var ve bu önü alınmazsa Hayat sürelerini de kısaltıyor Tabii o bakımdan bir bozuklarda eğilip olduğu biliniyor artık.

Sedef Hastalığı sosyal Yaşamı Etkiliyor mu?

Hastalarımızın En çok şikayetçi olduğu konulardan birisi bu Evet hayat boyu devam eden bir hastalıktır dedik Iyi huyludur çoğunlukla Evet bulaşıcı değildir biraz evvel söylediğimiz İşte o kalp damar sistemi ile ilgili bozukluklar mutlaka olacak anlamını taşımıyor hepsinde de yok zaten ama böyle bir riskten dolayı bahsetmiştik Ama genel olarak iyi seyirli bir hastalıktır ama hastalarımızı gerçekten çok üzüyor bir kere görünen yerdeki bu lezyonlar biliyoruz biz hasta ya da anlatıyoruz ama dışarıda gören herkes aynı algılamaya biliyor ve hastalığı olan kişiler özellikle yüz eller gibi bölgelerde lezyon olduğu zaman çok üzülüyorlar sosyal ortamlara girmek işte yönetici olabilir veya Hatta direkt temas eden bir meslekte çalışabilir Bankacı olabilir öğretmen olabilir sosyal olarak ortak kullanılan spor alanlarını havuzları kullanmak isteyebilir son derece kısıtlanabiliyorlar.

Sedef Hastalığı Bulaşıcımıdır?

Ben tabii genital bölgede oluyor lezyon geniş vücut alanlarında ve genital lokalizasyonda olduğu zamanda eşler arasında dahi sıkıntı oluşturabiliyor bulaşmayacağı bilindiği halde O açıdan Bir de eklem tutulumu olduğunda yahut geniş alanları tutup kimi zaman kaşıntı gibi belirtiler de çok şiddetli olabilir her zaman olmaz ama kaşınan ve kaşıntı ile giden bir hastalık da olabilir Sedef hastalığı uyku bozuklukları yapabiliyor Bunların hepsi yaşam kalitesini ciddi ölçüde bozduğu için hastanın tabii tahammülü azalıyor bu da da stres sebebi olabiliyor de söylediğimiz gibi.

Sedef Hastalığının Karakter yapılarına göre farklılık gösterir mi?

Bir hocamız demişti ki sedef  hastalığı iyi insan hastalığıdır demişti böyle çok hassas alıngan dış şartları üzerinde veya başkaların çok üzerinde duran hassas insanların bir hastalığı belki fakat stres ve gerginlikte tabiki hastalığı tetikliyor.

Sedef hastalığının tedavisi nasıl yapılır?

Sedef Hastalığında kesin bir tedaviden söz edemiyoruz yaptığımız tedavilerin defalarca tekrarlanabilir olduğunu biliyoruz bu yüzden hasta açısından emniyette olmas il koşulumuz oluyor böyle olunca da bütün tedavide yapılan oluşturulan kılavuzlar Bütün şemalar şöyle der hafif hastalıkta dıştan kullanılan hafif dediğim hastalık Yani az sayıda lezyonu varsa sınırlıysa dıştan kullanılan bazı merhemler vardır bunların bir kısmı Kortikosteroid içerir bir kısmı D vitamini türevlidir bir kısmı katran ve benzeri ilaçlardır Ayrıca da hastalarımız da çok yaygın olarak Cilt kuruluğu problemi de olduğu için nemlendiriciler o kepekleri gidermek için kepekleri eritecek Bazı ilaçlar kattığımız merhemlerde en sık kullandığımız dış tedavilerdendir.

Yanlız şöyle birşey de var tedavi için Başvuran hastalar şikayetçi olup da başvuran hastalar bütün Sedef hastalarının neredeyse Yüzde 25-30 kadarını oluşturuyor geri kalan Büyük bir kısmı kendilerine Rahatsızlık vermiyor diye birkaç lezyonda yaşayabiliyorlar çok büyük bir problem oluşturmuyor genel olarak  çok hafif seyreden hastalarımız var. Tedavi için başvurduğunu söylediğim bu sayıdaki aslında Büyük bir kısmı yine bu sınırlı hastalığa sahip olup merhemler ile tedavi edilebilir durumdalar ama buna cevap almayabiliriz Çok geniş alanları tutmuştur merhem sürme o kremleri merhemleri Kullanıma uygun olmayabilir o zaman eğer hastamızın hastaneye haftada 3 kez 2 kez gidip gelebilme imkanın varsa Işık ultraviyole bunlar bir cins güneş ışınları spektrumunda ultraviyole yapılan ışınları ile oldukça emniyetli etkili çok güzel ama zaman alıcı bir tedavi yöntemidir.

Ağız yoluyla veyahut iğne olarak kan yoluyla hastaya verilen bir ilaç içermediği için bu ışın tedavileri bir kısmında var ağızdan verilenleri de fakat büyük bir kısmında yoktur yine emniyetlidir Ama bu şansı Yoksa yani gelemeyecek hasta diye mi sizin Bulunduğunuz Merkeze uzak bir yerde oturuyor ve orada da yok o zaman da şart değil tabii bu şekil tedavi o zaman da şiddetli  ve orta şiddette hastalıkta ilaçlarımız var.

Sedef Hastalığında İlaç Tedavisi

Eğer önceki tedavilere uygun olmayan şiddetli bir hastalığı var ve ağızdan bazı ilaçları vermemiz gerekiyorsa Evet de bu ilaçların birtakım yan etkileri olduğunu da biliyoruz öncelikle hastamızı bu konuda bilgilendiriyoruz Çünkü bu grup tedaviye başladığımızda belli aralıklar kan tetkiklerinin gerekli diğer tetkiklerinin yapılması gerekiyor Onun için de hasta uyumu çok önemli belli aralıklarla gelip bize o tetkiklerini göstermesi ve İlaçlarını da söylediğimiz dozlarda ve doz aralıklarını almaları Çok önemli çünkü bütün ilaçlarda olduğu gibi bu ilaçların da karaciğere böbreğe veya diğer sistemlere yan etkileri olabiliyor O ilaçları da ancak gerekli hastalarda seçerek kullanıyoruz son zamanlarda çıkan çok daha yeni ilaçlar var Yeni moleküller var Tüm dünya ile birlikte ülkemizde de bunlar uygulanmaya başlandı onları da basamaklandırarak  hani şiddetli orta şiddetli hastalığı var ama işte Işın tedavisine gelemiyor bu ilaçları da kullanamıyor dediğimiz hastalarda daha ağır seyirli hastalarda kullanabiliyoruz bu ilaçlar serum şeklinde veyahur iğne şeklinde koldan aşı gibi yapılan ilaçlardır. bu ilaçlar daha kullanışlılar çünkü daha za takip gerektiryorlar Daha geniş aralıklarla uygulanıyor lar Örneğin bir kısmı 15 günde bir insülin gibi cilt altına yapılan bir iğne bir kısmı  serumla veriliyor  ama 2 ayda bir yapılan enjeksiyonlar hastaneye bağımlılığı azaltıyor Ama yan etkileri açısından biraz daha dikkatli takip de gerektiriyor.

Sedef Hastalığı ne Kadar Sıklıkla Devam Ediyor ?

Şimdi tabi şunu tekrarlayalım yani Hastalık yaşam boyu devam ediyor Onu biliyoruz da ama tedavi iyilik dönemlerinde Bazen bırakılabiliyor yani hastanın lezyonları hastalığı tamamen kaybolduğunda tedavisiz dönemlerde yaşayabiliyor burada ben eğer hani yeri gelmişken şunu eklemek istedim işte bu sürelerin uzun tutulmasında belki hastamızın dikkat edeceği bazı noktalar vardır hani başta söyledik ya bir şeyler tetikliyor diye ona dikkat edeceğiz. 

Hastalarımıza en sık yaptığı hatalardan biri kepekleri tırnaklarıyla özellikle saçlarda olduğu zaman sürekli  tırnak uçları ile  o kepekleri kaldırmaya çalışmak ya da  banyoda eline keseyi alıp vücuttaki kepekleri keseleyerek inceltmeye çalışmak gibi bu kesinlikle sedefte yasaktır bunu sedefte yapmamak lazımdır. Onun dışında konu enfeksiyonlar tetikliyor özellikle çocuklarda ve gençlerde ama ileri yaşta da olabilir Üst solunum yolu enfeksiyonları şu meşhur beta beta hemotik streptokok enfeksiyonları çocuklarda gördünüz sedefte en baş tetikleyici faktör Daha ileri yaşlarda ve kadın hastalarda idrar yolu enfeksiyonları veya başka enfeksiyonlarda tetiği çekebilir ilaçlar da tetikleyebilir.  Bazı ilaçlar tetikleyebiliyor için biz de böyle alevlenmiş atakla gelmiş bir hastada mutlaka ne ilaç kullanıyorsunuz diye sorar onlara bakar kuşkulu bir şey varsa da onun kullanılmamasını öneririz.  

Alkol ve sigara için yapılan çalışmalarda, Ne yazık ki Sedef hastalarında Sigara ve alkol tüketimi olmayan popülasyona topluma göre biraz daha fazla çıkıyor Ve alkol de değişik etki yolları ile Sedef’in seyrini kötü etkiliyor ve daha şiddetli bir Sedef hastalığı ortaya çıkmasına neden olabildiği gibi biz bir tedavi planladığımız zamanda alkol önümüzde bir engel olarak çıkabiliyor yani Kullanan hastada şu ilacı örneğin veremiyoruz Onun için hem hastalığın seyrini kötü etkilemesi açısından hem biraz evvel söylediğiniz kalp damar sistemi hastalıklarına zaten risk var O açıdan sigara ve alkol kullanımının mutlaka bu hastalarda o yasaklanması yani tavsiye edilmesi bırakmasın çok önemli bir şey.

Sedef Hastalığından Kilonun Önemi nedir ?

Genel gözlemlerde de defalarca yapılan araştırmalarda da gösterilmiştir ki kilo verilmesi düşük kalorili diyetle beslenmesi Sedef’in seyrini iyi etkiliyor Kilo verenler de daha iyi gidiyor Bir de böyle aşırı kilosu olan hastalarımızda kıvrım bölgelerinde ve koltuk altı gibi kasık gibi mesela göbek çukuru gibi kemer bölgeleri, değerinin kıvrım yaptığı bölgelerde  meme altlarında sedef olabiliyor o da derini birbirine sürtünmesinden dolayı  Bu hastalarda da Sedef o bölgelerde Kilo verince rahatlayacak tır tabii onun için kilo konusunda da mutlaka hastalarımız uyarıyoruz İşte bu tür kendisi ile ilgili tetiği çeken hastalığı artıran faktörleri öğretirde aydınlatır hastamızı bunlardan uzak durmasını sağlanırsa iyilik dönemleri uzun olacaktır. 

Sedef Hastalığını tetikleyen Yiyecekler Nelerdir Herhangi bir Diyet var mıdır ?

Birçok hastalıkta olduğu gibi yani diyet de deftere dönem dönem hep üzerinde Durulmuş Acaba ne iyi gelir şunu mu yeseler diye söylenebilecek bir besin grubu yok yani bunu çıkartması gerekir şu tip beslenmesi gerekir diye Ama böyle Kanıt değeri olan Hani çalışmalara baktığımızda düşük kalorili diyet deniyor bir önemli kilo kontrolü önemli obeziteye dikkat edilmesi önemli Sigara ve alkol önemli bir de Yani şunu yerlerse iyi olur diyeceğiniz bir şey var mı vejeteryan diyet de denenmiş ama hani et kırmızı et ondan Vejeteryan düşük kalorili beslenenlere göre vejeteryan diyet ile beslenenlerin daha iyi olduğu gösterilmemiş hep daha az kalori alımı daha iyidir deniliyor Ama Omega 3 doymamış yağ asitlerinin Sedef’e ortaya çıkaran bazı mekanizmalarda etkisi artık çok iyi biliniyor Onun için diyetle haftada üç öğün balık tüketilmesi veya bunu besin takviyesi olarak alınmasının iyi bir etkisi olduğunu söyleyebiliriz yoksa Yani şunu baharatlı yemeyin bulgur yemeği gibi bir kısıtlama mız yok Sadece bu söylediğim temel birkaç prensip dışında bir diye önermiyoruz. 

Prof. Dr. Nihal KUNDAKÇI